Syntetyczne środki ochrony roślin nie są obojętne dla środowiska. Propagowanie niechemicznych sposobów ograniczenia zachwaszczenia wiąże się z troską o środowisko oraz zdrowie konsumentów. Herbicydy doglebowe stosowane w uprawach produkcyjnych mają różne okresy zalegania w glebie. Również herbicydy systemiczne, którymi opryskuje się rośliny, po zetknięciu z glebą nie od razu ulegają biodegradacji. Dlatego coraz większą popularnością cieszą się niechemiczne metody zwalczania chwastów.
Zmianowanie
Jednym z najważniejszych sposobów ograniczania zachwaszczenia jest profilaktyka. Ogromne znaczenie w tym względzie ma zmianowanie, czyli następstwo roślin w płodozmianie. Przemienna uprawa roślin o różnych wymaganiach agrotechnicznych dotyczących terminu siewu, rozstawy, charakteryzujących się zróżnicowanym tempem wzrostu, stopniem pokrycia gleby oraz głębokością korzeni ma istotny wpływ na ograniczenie występowania chwastów. Zmianowanie należy zaplanować w taki sposób aby gleba jak najdłużej była pokryta szatą roślinną.
Dobroczynny wpływ na zmniejszenie liczby roślin konkurencyjnych ma również uprawa międzyplonów, a szczególnie korzystne oddziaływanie mają rośliny o właściwościach allelopatycznych, czyli hamujących wzrost chwastów. Do takich roślin należą m. in. gorczyca, gryka, koniczyna biała i czerwona, rzepak, słonecznik i żyto.
Ściółkowanie
Znakomite rezultaty w ograniczeniu liczby chwastów w uprawie przyniesie ściółkowanie gleby. Do tego zabiegu najczęściej wykorzystuje się ściółki organiczne z kory trocin lub pociętej słomy. Może to być również świeży kompost, skoszona trawa lub inne rośliny.
W sprzedaży dostępne są również ściółki z tworzyw sztucznych, którymi okrywa się powierzchnię. Do tego celu stosuje się najczęściej czarną folię z polietylenu lub z polichlorku winylu. Folie oraz agrowłókniny mogą być wykorzystywane przez kilka sezonów, należy jednak pamiętać że tworzywa te nie są całkowicie obojętne dla środowiska, a w ogrodach często pojawiają się problemy z ich utylizacją.
„Czyste” nawozy
Duże znaczenie w kontroli zachwaszczenia ma dbanie o czystość nawozów organicznych, a zwłaszcza ziemi kompostowej. Należy zwracać szczególną uwagę na materiał roślinny wykorzystywany do kompostowania. Niejednokrotnie znaczną część pryzmy kompostowej stanowią chwasty zebrane podczas pielenia grządek. Pamiętajmy aby nie dopuścić do wytworzenia nasion przez chwasty przeznaczone na kompost. Jeśli rośliny zdążyły przed wyrwaniem wytworzyć nasiona, zanim umieścimy je w pryzmie należy zniszczyć nasiona chwastów np. przez polanie wrzątkiem.
Temperatura
Do walki z chwastami można wykorzystywać również fizyczne metody zwalczania chwastów np. solaryzacja (stosowana latem), która polega na przykryciu wilgotnej gleby przezroczystą folią na okres 6-8 tygodni, co pobudzi do wzrostu chwasty, które po wschodach niszczymy płytką uprawką. W uprawach bez chemii poleca się również metodę termiczną przy użyciu otwartego płomienia np. z wypalarki płomieniowej.
pixabay.com
„Żywe” herbicydy
Istnieją również metody biologiczne, które polegają na użyciu do niszczenia chwastów organizmów żywych tj.: mikroorganizmy, ryjkowce, muchówki, chrząszcze, bioherbicydy czy mykoherbicydy.
Anna Ewa Michowska PZD Okręg w Lublinie
Polski Związek Działkowców
Stowarzyszenie Ogrodowe
Okręg w Elblągu